Negatywne uczucia, czyli?
Jak wynika, z raportu instytutu badawczego GFK istnieje korelacja pomiędzy identyfikowaniem źródła stresu a częstotliwością jego występowania. Na przykład osoby, które odczuwają stres częściej, przynajmniej raz w tygodniu, zdecydowanie chętniej przypisują go sytuacjom zawodowym. Jest kilka metod pozwalających trafnie zdefiniować negatywne odczucia, takie jak stres. Zdaniem psycholog – Julity Panufnik, konsultanta
ds. rozwoju kariery w Dziale Praktyk i Karier Uczelni Łazarskiego, autorki cyklu warsztatów
z umiejętności psychologicznych odbywających się na uczelni – młody człowiek powinien spojrzeć na stres, w tym także na inne negatywne odczucia, wielowymiarowo, tzn. z kilku płaszczyzn: „Mam na myśli, kontekst fizjologiczny, emocjonalno-behawioralny oraz poznawczy. Reakcja na stres przejawia się bowiem w tych trzech obszarach. Następuje wtedy pobudzenie układu sympatycznego, co w konsekwencji prowadzi do różnorodnych zmian w naszym organizmie, który podejmuje walkę ze stresem. Fizjologiczne symptomy, jakie możemy zaobserwować w takiej sytuacji to np. zwiększenie częstości oddychania, suchość
w ustach, bladość twarzy czy uczucie ścisku w żołądku. Natomiast na poziomie
emocjonalno-behawioralnym dostrzec można ogólne pobudzenie emocjonalne. Równolegle ze stresem mogą występować takie emocje, jak: strach, lęk, zniecierpliwienie, a także wstyd, jak również zachowania agresywne. Symptomy reakcji w obszarze poznawczym przejawiają się m.in. w trudnościach z zapamiętywaniem informacji, rozproszeniem uwagi i obniżeniem koncentracji oraz gonitwie myśli. Chcąc trafnie zdefiniować stres, młody człowiek powinien przede wszystkim umiejętnie obserwować to co się z nim dzieje. Nauczyć się czytania swoich reakcji i własnego ciała, aby móc ocenić zaistniałą sytuację. Po prostu obserwować siebie »z boku«, z pewnego dystansu. Dopiero takie spojrzenie daje pełny obraz i uzyskanie wglądu w siebie”.
Punktem wyjścia jest rozpoznanie sytuacji
Według psychologów ocena stresujących sytuacji jest niezwykle istotną i kluczową kwestią. To od niej zależy jakie środki zaradcze zostaną uruchomione. — „W kontekście wystąpienia sytuacji stresowej, wyróżniamy ocenę pierwotną oraz wtórną. Ocena pierwotna związana jest z interpretacją zaistniałej sytuacji. Na tym etapie człowiek uwzględnia przede wszystkim czy dane zjawisko jest korzystne – może mieć pozytywne skutki, lub też czy jest dla niego w jakimś stopniu zagrożeniem. Jeśli dana sytuacja zostanie sklasyfikowana jako niebezpieczna – zostaje uruchomiony odpowiedni proces adaptacyjny – radzenie sobie. Ocena wtórna natomiast dotyczy tego, jakimi środkami dysponuje jednostka na drodze poradzenia sobie z sytuacją stresową. Mówiąc najprościej ocena pierwotna jest próbą odpowiedzi na pytanie: »Czy znajduję się w sytuacji trudnej?«, natomiast ocena wtórna: »Co mogę zrobić w zaistniałej sytuacji?”— wyjaśnia Panufnik.
