Przedsiębiorczość zazwyczaj kojarzy się z biznesem. Jednak to nie tylko umiejętność prowadzenia własnej firmy, ale przede wszystkim zestaw kompetencji przydatnych w życiu codziennym. Instytut Wolności, pomysłodawca i lider programu edukacyjnego dla szkół „Przedsiębiorczy w szkole i w życiu”, wyróżnił szereg umiejętności i postaw decydujących o przedsiębiorczości młodych ludzi. Na które z nich powinniśmy zwrócić szczególną uwagę w kształceniu dziecka?
Umiejętność współpracy
Wraz ze wzrastającym poziomem wiedzy i postępem technologicznym stopniowo oddalamy się od porządku świata, w którym rozwój zawdzięczaliśmy przede wszystkim indywidualnym geniuszom. Bycie ekspertem nawet w jednej dziedzinie jest dziś trudne, a doskonałość w wielu obszarach – prawie niemożliwa. Żyjemy w erze wąskich specjalizacji. Obecnie, za nowymi odkryciami i wynalazkami stoją najczęściej zespoły projektowe złożone ze specjalistów różnych dyscyplin. Współpraca nie tylko umożliwia dzielenie się wiedzą, lecz także tworzy nową wartość w wyniku efektów synergicznych, u podłoża których leżą zróżnicowane doświadczenie i kompetencje członków zespołu. Osoby przedsiębiorcze rozumieją, że jest dziś ona warunkiem koniecznym do wykorzystania własnego potencjału i osiągnięcia zawodowego sukcesu.
Krytyczne myślenie
Rzecz jasna nie chodzi o krytykanctwo, lecz o umiejętność kwestionowania i racjonalnej, merytorycznej oceny posiadanych informacji. Jest to swoiste poszukiwanie dziury w całym: podważanie utartych twierdzeń i ukrytych założeń, analizowanie szczegółów, szukanie i wyjaśnianie nieścisłości. Krytyczne myślenie staje się umiejętnością niezbędną w warunkach komercjalizacji treści i zalewu niesprawdzonymi wiadomościami. Jest też źródłem kreatywności i nowatorskich rozwiązań. Trudno bowiem wypracować coś nowego bez zakwestionowania zastanego status quo.
Samoświadomość
To jedna z ważniejszych kompetencji, którą powinien wykształcić w sobie przedsiębiorczy człowiek. Świadomość samego siebie to rozpoznawanie własnych emocji, słabości i potrzeb. To także wiedza o swoich możliwościach i ograniczeniach. Będąc samoświadomym, łatwiej jest zachować wewnętrzne umiejscowienie kontroli oraz adekwatne poczucie własnej wartości, ułatwiające podejmowanie nowych wyzwań. Samoświadomość stanowi także warunek konieczny rozwoju inteligencji emocjonalnej umożliwiającej efektywną komunikację z innymi ludźmi i pracę w zespole.
Inicjatywa i twórcze myślenie
Łączy się umiejętnością prawidłowego identyfikowania problemów oraz możliwych sposobów ich rozwiązania. W rozwiązywaniu problemów bardzo pomocne jest twórcze myślenie, kreatywność – czyli umiejętność tworzenia rzeczy nowych i wychodzenia poza utarte schematy myślenia. Kreatywność jest cechą wrodzoną, charakterystyczną dla małych dzieci. Wraz z wiekiem i zdobywanym doświadczeniem naturalnie maleje. Można jednak temu przeciwdziałać poprzez zastosowanie odpowiednich ćwiczeń i metod pracy z uczniem.
Elastyczność i potrzeba samokształcenia
To zdolność adaptacji do zmieniających się warunków otoczenia. Umiejętność ta jest niezbędna w czasie dynamicznych zmian i wielkich przeobrażeń, którym ulega współczesny świat. Dzisiejsza młodzież stanie przed koniecznością dostosowania się do wielkich zmian o wymiarze globalnym – zmian klimatycznych, społecznych, politycznych i technologicznych, jak i do zmian zachodzących na poszczególnych rynkach – w tym w szczególności na rynku pracy.
Jeszcze do niedawna nikogo nie dziwiła praca w jednej firmie przez cały okres aktywności zawodowej. Dzisiaj rynek pracy jest znacznie bardziej dynamiczny. Biznesy, a nawet całe branże, równie szybko pojawiają się, co znikają. Mało kto może liczyć na wieloletnią pracę w jednym przedsiębiorstwie. Postępująca automatyzacja pracy prawdopodobnie jeszcze nasili dynamikę zmian. Naukowcy przewidują, że aż 47 proc. miejsc pracy w Stanach Zjednoczonych może ulec pełnej automatyzacji*. Warto potraktować to ostrzeżenie jako trend globalny. Dostosowanie się do zmian zachodzących na rynku, będzie zatem wymagało nieustannego się kształcenia – nabywania poszukiwanych i wysoko cenionych umiejętności. Młodzi ludzie powinni być przygotowani, że niezależnie od obranej drogi zawodowej, w trakcie swojej kariery zawodowej będą zmuszeni do ciągłego samokształcenia i doskonalenia.
* http://www.oxfordmartin.ox.ac.uk/downloads/academic/The_Future_of_Employment.pdf
